มีเด็กๆ บ้านไหนชอบร้องว่าคันก้นตอนกลางคืนกันบ้างไหมคะ อาการคันก้นของลูกไม่ใช่เรื่องปกติ และสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ลูกคันก้นอาจมาจาก “พยาธิเข็มหมุด” นั่นเอง คุณพ่อคุณแม่อาจเคยได้ยินข่าวที่เด็กมีพยาธิไชก้น ติดมาจากการนั่งเก้าอี้ ซึ่งนั่นเป็นเรื่องจริงนะคะ วันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จักกับพยาธิชนิดนี้ให้มากขึ้น รวมไปถึงวิธีป้องกันไม่ให้พยาธิมาไชก้นของลูกอีกต่อไปค่ะ
พยาธิเข็มหมุดคืออะไร ?
พยาธิเข็มหมุด หรือที่รู้จักในอีกชื่อหนึ่งคือ พยาธิเส้นด้าย เป็นพยาธิตัวกลมลักษณะคล้ายเข็มหมุดหรือเส้นด้าย มีขนาดเล็กประมาณ 2-10 มิลลิเมตร สีซีดขาว อาศัยในทางเดินอาหาร โดยเฉพาะทางเดินอาหารส่วนล่าง และจะมาแย่งอาหารของคนในทางเดินอาหาร โดยไข่ของพยาธิคือตัวการสำคัญที่ทำให้เกิดการติดต่อ ซึ่งไข่ของพยาธิเข็มหมุดนี้เมื่ออยู่ในสภาวะที่เหมาะสมจะสามารถมีชีวิตอยู่บนพื้นผิวต่างๆ รอบตัวเราได้ ราวๆ 2-3 สัปดาห์เลยทีเดียว
อาการเมื่อลูกอาจมีพยาธิ
สำหรับอาการที่พบบ่อยและเห็นได้ชัดคือ คันบริเวณรูก้นโดยเฉพาะในเวลากลางคืน ซึ่งจะทำให้ลูกนอนหลับไม่สนิท กระสับกระส่าย ร้องไห้งอแง อยู่ไม่สุข และบางครั้งเมื่อเกามากก็จะทำให้เกิดแผลถลอกและเป็นสาเหตุให้มีการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนได้
ทำไมลูกถึงคันก้น ?
พยาธิเข็มหมุดตัวเมียจะเคลื่นที่ออกมาจากปลายลำไส้ใหญ่และวางไข่ประมาณ 11,000 – 15,000 ฟองรอบๆ รูก้นรวมไปถึงบริเวณใกล้เคียงในตอนกลางคืนถือเป็นสิ่งแปลกปลอมที่ทำให้รู้ก้นมีการระคายเคือง นั่นจึงเป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กที่มีพยาธิเข็มหมุดมักจะคันก้นในช่วงเวลากลางคืนค่ะ
พยาธิเข็มหมุดติดต่อจากอะไร ?
ก่อนอื่นต้องบอกก่อนว่า พยาธิเข็มหมุดนี้จะพบมากในเด็กวัยเรียนอายุประมาณ 5-8 ปี ซึ่งเป็นช่วงวัยที่กำลังซน ชอบวิ่งเล่น นั่งกับพื้นและเอามือเข้าปาก โดยสิ่งที่ทำให้พยาธิเข็มหมุดติดต่อกันได้ก็คือ “ไข่พยาธิ” คือเมื่อเด็กเกาก้นที่เป็นแหล่งวางไข่ของพยาธิ ก็จะทำให้ไข้พยาธิมีการฟุ้งกระจาย และติดไปตามซอกเล็บ หรือนิ้วมือของเด็กได้ ดังนั้นช่องทางที่ทำให้เกิดการต่อต่อของพยาธิเข็มหมุดขึ้นคือ
- จากการเอามือเข้าปาก ไม่ว่าจะเป็นการกัดเล็บ หรือการหยิบอาหารด้วยมือ ก็อาจปนเปื้อนไข่พยาธิได้เพราะซอกเล็บอาจมีไข่พยาธิปนอยู่
- จากการหายใจ โดยสูดเอาไข่พยาธิที่ฟุ้งในอากาศเข้าไป เพราะเมื่อลูกเกาก้นไข้พยาธิจะฟุ้งและมาเกาะตามวัตถุต่างๆ ที่พบบ่อยจะเป็นตามที่นอน ผ้าห่ม และหมอน และมีโอกาสที่จะติดตามเก้าอี้ได้ด้วย
- ติดเชื้อย้อนกลับทางทวาร เมื่อไข่พยาธิฟักตัวที่รูก้นเสร็จแล้วพยาธิเข็มหมุดก็จะไชกลับเข้าไปในรูก้นเพื่อไปอาศัยในลำไส้ตามเดิม
วิธีป้องกัน
สิ่งสำคัญคือรักษาความสะอาดทั้งร่างกายและของใช้ของลูกให้ดี
- ตัดเล็บลูกให้สั้น : จะช่วยให้ไข่พยาธิไม่สามารถเกาะติดตามซอกเล็บที่ยาวๆ ได้
- ล้างมือบ่อยๆ : ทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร รวมถึงหลังไปเล่นดินทรายด้วย ในช่วงนี้การล้างมือบ่อยๆ ถือเป็นเรื่องดี เพราะนอกจากจะช่วยป้องกันไวรัสแล้วยังช่วยป้องกันพยาธิได้ด้วย
- ซักเครื่องนอนด้วยน้ำร้อน : ไข่พยาธิจะตายเมื่อถูกน้ำร้อน ดังนั้นซักผ้าปูที่นอน หมอน ผ้าห่ม ให้สะอาดอยู่เสมอ
- อาบน้ำตอนเช้า : เพื่อลดการสัมผัสไข่พยาธิ
- ห้ามเการูก้น : พยายามอย่าให้ลูกเการูก้น เพื่อลดการฟุ้งกระจายของไข่พยาธิ
เป็นยังไงบ้างคะกับสิ่งที่เรานำมาฝากในวันนี้ หากคุณพ่อคุณแม่พบว่าลูกมีความเสี่ยงที่จะมีพยาธิ มีการเกาก้น ร้องไห้งอแง นอนไม่หลับก็ควรพาไปปรึกษาคุณหมอเพื่อได้รับการรักษาที่ถูกต้องนะคะ
ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก